Program GLOBE - Prowadzenie obserwacji fenologicznych zgodnie z metodyką GLOBE

Obserwacje fenologiczne to jedne z najprostszych, ale i najciekawszych obserwacji. Jak prowadzić je zgodnie z metodyką GLOBE? To proste!

Miejsce badania fenologii roślin powinno być:

zlokalizowane w rejonie, gdzie zazielenianie się rodzimych gatunków roślin wynika ze zmiany lokalnych warunków klimatycznych, takich jak temperatura czy poziom opadów;
na tyle łatwo dostępne, aby mogło być odwiedzane przez uczniów co najmniej dwa razy w tygodniu;
w miarę możliwości zlokalizowane w pobliżu miejsc badań atmosfery i gleby (o ile takie badania prowadzicie).

Wybrane miejsce opiszcie w Arkuszu opisu miejsca badań fenologicznych*.

Pod względem naukowym najlepiej jest jeśli do obserwacji zazieleniania i starzenia się wykorzystuje się tę samą roślinę.
Pamiętajcie, że w ramach Kampanii skupiamy się na obserwacjach osobników jednego z 6 gatunków (dąb szypułkowy, leszczyna pospolita, brzoza brodawkowata, buk zwyczajny, lipa szerokolistna lub czereśnia).
W zależności od Waszych preferencji do obserwacji wybierzcie jedno drzewo/krzew lub kilka roślin różnych gatunków.

Określcie rodzaj i gatunek rośliny przy użyciu klucza lub przewodnika do oznaczania roślin, lub też z pomocą znawcy roślin. Zanotujcie nazwę gatunkową w Arkuszu opisu miejsca badań fenologicznych;
Określcie położenie geograficzne rośliny przy pomocy GPS zgodnie z Protokołem GPS*.
Co otacza wybraną przez Was roślinę? Zróbcie zdjęcie w kierunku północnym, południowym, wschodnim i zachodnim.

Na każdej roślinie wybierzcie zdrową i dość dużą gałąź rosnącą po południowej stronie rośliny. Strony świata można określić przy pomocy kompasu lub odbiornika GPS. Jeśli do badań wybraliście gałąź niżej położoną, powinna ona rosnąć na obrzeżu grupy drzew lub krzewów, ponieważ gałęzie rosnące wewnątrz mogą mieć inne warunki mikroklimatyczne w związku z zacienieniem.
Oznaczcie gałąź taśmą lub przy pomocy innego trwałego materiału. Pisakiem zapiszcie na taśmie odpowiedni numer porządkowy, nazwisko (lub nazwę grupy), nazwę szkoły i klasę.

Wybierzcie pąk położony na końcu gałęzi wybranego do obserwacji drzewa lub krzewu. Oznaczcie go kropką narysowaną pisakiem na gałęzi w jego pobliżu.
Wybierzcie trzy inne pąki położone najbliżej pierwszego pąka. Oznaczcie je przy pomocy dwóch, trzech i czterech kropek na korze.

W ten sposób wybraliście liście, które będzie od tej pory regularnie obserwować.

Przy każdym pobycie w miejscu obserwacji wykonujcie zdjęcie Waszego drzewa przy pomocy aplikacji AppGrow, aby śledzić rozwój drzewa w postaci animacji.
Przy każdym pobycie oglądajcie także dokładnie każdy z pąków i zapisujcie wnioski Arkuszu zazieleniania się roślin*:
- zapisać „uśpiony” jeśli nie ma zmian;
- zapisać „pęcznieje” jeśli pąk powiększa się;
- zapisać „pękanie” kiedy po raz pierwszy zobaczy się koniuszki listków;
- zapisać „stracony” jeśli coś się z pąkiem stanie i nie można kontynuować obserwacji.
Po każdym pęknięciu pąka, linijką mierzcie długość liścia lub liści nie biorąc pod uwagę ogonka liściowego. Wyniki pomiarów zapisujcie w Arkuszu zazieleniania się roślin*.
Dokonujcie pomiarów liści aż do momentu, kiedy ich długość już się nie zwiększa. Poszczególne liście mogą zakończyć wzrost w różnym czasie.

Z końcem lata wróćcie do obserwacji.
Przy każdym pobycie w miejscu obserwacji wykonujcie zdjęcie Waszego drzewa przy pomocy aplikacji AppGrow, aby śledzić starzenie się drzewa w postaci animacji.
Przy każdym pobycie oglądajcie dokładnie każdy z czterech liści i określajcie dominującą barwę każdego liścia przy użycku Katalogu kolorów roślin GLOBE*. Na przykład, jeśli liść nr 1 ma w 60% barwę 5G 7/12, a w 40% barwę 2.5 Y 8/10, należy jego zabarwienie zapisać jako 5G 7/12.
Zapisujcie wyniki obserwacji w Arkuszu starzenia się roślin*:
- zapiszcie „pokryty śniegiem”, jeśli liść jest pokryty śniegiem,
- zapiszcie „opadł”, jeśli liść opadł i zaprzestańcie dalszych obserwacji.
Kontynuujcie obserwacje do czasu aż wszystkie liście opadną lub przestaną zmieniać barwę.

Wyniki obserwacji i pomiarów fenologicznych wpisywanych w Arkusze zazieleniania się i starzenia roślin* raportujcie:

poprzez System raportowania danych Programu GLOBE dostępny na stronie https://data.globe.gov/;
poprzez aplikację mobilną Data Entry Mobile App, którą możecie pobrać na urządzenia mobilne z system Android oraz iOS.

Zdjęcia rozwijających się oraz starzejących się drzew
wykonujcie poprzez aplikację GrowApp,
którą możecie pobrać bezpośrednio ze strony Kampanii.

Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w latach 2006-2014	© 1997-2024 UNEP/GRID-Warszawa Krajowy Koordynator Programu GLOBE